zapytaliśmy zastępcę burmistrza miasta Letohrad, Martina Hatka
W latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku władze miasta ściśle współpracowały z Narodowym Instytutem Konserwacji Zabytków, przygotowując plan zagospodarowania przestrzennego i dokumenty dotyczące rewitalizacji historycznego centrum miasta. Na to logicznie nawiązywały prace projektowe na przebudowę zamku i jego najbliższego otoczenia. Taras zamkowy był jedynym wolnym obszarem, który został wykorzystany do wyposażenia placu budowy podczas renowacji zabytku. Ogrody zamkowe nie zaopatrywały już rodziny szlacheckiej warzywami, ale były tam szklarnie do uprawy kwiatów. Sam park został utrzymany, ale bez kompleksowej koncepcji, tylko w częściowych krokach, nasiliły się naloty, naprawiono mur obwodowy, ale w niewystarczająco znaczących odcinkach.
Kiedy nastąpił główny przełom i nastawienie bieżącego projektu Nimptsch nas łączy?
Pierwszą próbę kompleksowej wyceny potencjału parku zamkowego, w tym tarasu, przyległych terenów zieleni publicznej dla mieszkańców miasta oraz rozwoju turystyki, podjęto w listopadzie 2010 roku, przygotowując studium architektoniczno-urbanistyczne, z założeniem, że posłuży do złożenia wniosku o dotację państwową na wspieranie krajobrazu zurbanizowanego. Ostatecznie nie ogłoszono odpowiedniego wyzwania. W 2008 roku, z okazji 700-lecia pierwszej wzmianki o mieście, nawiązano partnerstwo z polskim miastem Niemcza.
Dziś minęło ponad 13 lat od rozpoczęcia realizacji, skąd to opóźnienie?
W związku z nowymi warunkami dotacji w kolejnym okresie planowania pracownia architektoniczna inż. Dvořákové przygotowała badanie rewitalizacji terenów parku zamkowego, tarasu i dawnej oranżerii tak, aby odpowiadało warunkom przyznania dotacji na rzecz promocji turystyki transgranicznej – Euroregionu Glacensis.
Wykorzystaliśmy przetworzoną dokumentację do złożenia wniosku o dofinansowanie
1 kwiecień 2016 r2 wrzesień 2017 r3 styczeń 2019 r
Dokumentację do wykonania budowy na powierzchnię zieleni dopracowała inż. Dvořáková a na renowację oranżerii zamkowej inż. arch. Poubová.
Dlaczego projekt ma nazwę Nimptsch nas łączy?
W przeszłości nie wydawało nam się niejako ważne, a może nawet ciekawe, że w pierwszych wyborach w naszym mieście, ówczesnym Kiszperku, które odbyły się w 1850 r., wybrano dziewięcioosobową radę, a burmistrzem wybrany został Karol hrabia Nimptsch.
Karel Hrabia Nimptsch urodził się 26 lutego 1803 roku w Kyšperku. Tam ożenił się 27.11.1828 z Theresą, hrabiną Marcolini, córką Petera hrabiego Marcolini. W latach 1836 – 1869 stał się współwłaścicielem tutejszego majątku. Źródła historyczne podają, że pod jego panowaniem opowiadano się za zmianą nazwy miasta Kyšperk na czeską „Sępia góra”. Należy dodać, że Karel należy do siódmego pokolenia w rodzinie Nimptsch wywodzącej się z dzisiejszego Dolnego Śląska w Polsce.
10 sierpnia 2007 r. w grupie roboczej ds. przygotowania siedemsetnej rocznicy miasta (na 2008 r.) wpadliśmy na pomysł nawiązania partnerstwa z jakimś miastem w Polsce i na Słowacji. Na podstawie tego tematu zwróciłem się m.in. do Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej. Odzew znaleźliśmy w zarządzie polskiego miasta Niemcza, z którym następnie nawiązano oficjalne partnerstwo, zawarto umowę, a zarówno jego przedstawiciele, jak i obywatele uczestniczą od 2008 r. w letohradskich najważniejszych imprezach, a my z koleii odwiedzamy polskie miasto.
Kiedy otworzyłem polską publikację Przewodnik historyczny po ziemi niemczańskiej, która jest dostępna z tekstem polskim i niemieckim, dowiedziałem się, że w niemieckiej mutacji miasto jest wymieniane jako Nimptsch (do 1945 r.). Po kolejnym poszukiwaniu kontekstu potwierdziło mi się, że ród naszego pierwszego burmistrza rzeczywiście pochodzi z miasta Niemcza, z zamku, którego szczątki są do dziś zachowane. Prace archeologiczne prowadzone w latach 1950-1954 i 1972-1973 potwierdziły istnienie zamku w okresie Wielkiej Morawy.
Są więc ciekawe powiązania, które pokazują nam sens transgranicznego projektu Letohrad – Niemcza. Karol Nimptsch w 1836 roku wykupił dom od Przyborskich, tj. nr.78 na placu rynkowym. Dziś jest tam centrum mapowe obok muzeum i spotykają się tu ścieżki rowerowe. Obszar ten był wówczas przyłączony do terenu przedzamkowego i był związany z ogólną dużą przebudową terenu i utworzeniem parku zamkowego właśnie za hrabiego Marcoliniego i Nimptsche. Jest więc nie tylko historyczne powiązanie między burmistrzem pochodzącym z rodu Nimptsch, pierwotnie z naszego partnerskiego miasta Niemcza, ale także autorstwo dawnego „Ogrodu Pańskiego ”, czyli parku zamkowego, który finansujemy ze środków europejskich.
Nie chodzi więc o związek sztucznie dodatkowo stworzony, ale o prawdziwe wspólne korzenie w historii, choć odkryte trochę przypadkiem i dopiero niedawno.
Jak więc postępują prace?
Kiedy Letohrad 23. 5. 2019 otrzymał potwierdzenie przyznania dotacji, dział nieruchomości zapewnił przetargi na wykonawcę robót. Prace budowlane zostały powierzone firmie inż. Jana Servusa z Brna oraz zupełnie odmienne technologicznie prace nad odbudową zamkowej oranżerii firmie Stating s.r.o. Hradec Králové. Bez niespodziewanych komplikacji nie obejdzie się żaden remont, odbudowa czy rewitalizacja, a tak jest i tutaj.
Rozpoczęcie budowy nastąpiło w okresie gwałtownego wzrostu cen materiałów, upadku części podwykonawców i braku pracowników. Gdy potwierdzono, że pod podłogami oranżerii znajdują się rzadkie, oryginalne, zabytkowe kanały grzewcze, na miesiąc wkroczyli archeolodzy.
Obecnie wykończenie tarasu zamkowego jest mniej więcej w połowie, układa się bruk i sadzi kwiaty. W parku sieć ścieżek omłotowych z krawężnikami granitowymi jest rozbudowywana i uzupełniana o oświetlenie. Na dziedzińcu zamkowym działa już system nawadniający wykorzystujący wodę deszczową z dachu zamku. Na terenach dawnego ogrodnictwa, po zagospodarowaniu terenu następuje sadzenie i montaż konstrukcji. Z niecierpliwością czekamy na dostawę głównych metalowych konstrukcji okiennych na południową elewację oranżerii, aby można było wykończyć przede wszystkim powierzchnie ścian wewnątrz budowli. Po ociepleniu budynku zaczniemy zajmować się instalacją eksponatów w części flora.
